Μία από σπουδαιότερες θεραπεύτριες, πραγματική καινοτόμος όσον αφορά την οικογενειακή θεραπεία και το πως μπορούν να αναδομηθούν οι οικογενειακές σχέσεις, η Βιρτζίνια Σατίρ μιλάει πολύ συχνά στα βιβλία της για την εναρμόνιση.
Τι πραγματικά όμως σημαίνει αυτή η έννοια, πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να την υιοθετήσουμε και ποια τα οφέλη αυτής στην ψυχική μας υγεία; Μεγάλα και δύσκολα ερωτήματα τα οποία θα απαντηθούν όσο πιο απλοϊκά και κατανοητά γίνεται παρακάτω.
Η Σατίρ αναφέρει στο βιβλίο της “Ανθρώπινη επικοινωνία” την έννοια της εναρμόνισης. Η συγκεκριμένη έννοια δηλώνει την ειλικρίνεια που έχουμε με τα συναισθήματά μας. Τι σημαίνει αυτό; Να συνάδει δηλαδή το συναίσθημα με τη σκέψη και με την επικοινωνία. Ένα τρίπτυχο σπουδαίας σημασίας για την ορθή επικοινωνία, την οποία πρεσβεύουν οι theSPEAKERS.
Ενώ η εναρμόνιση φαντάζει σε πρωτογενές επίπεδο σαν κάτι το οποίο μπορεί εύκολα να επιτευχθεί, στις περισσότερες των περιπτώσεων, στην πράξη δυσκολεύει με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να επικοινωνήσουμε με ορθό τρόπο το πως νιώθουμε και να επηρεάζει τις σχέσεις που έχουμε με τους γύρω μας.
Το νευρικό μας σύστημα είναι αυτό που έχει την ευθύνη για την έκφραση των συναισθημάτων μέσα από σωματικές και μη λεκτικές αντιδράσεις όπως είναι η έκκριση αδρεναλίνης, η αύξηση καρδιακών παλμών και όσον αφορά αυτές τις αντιδράσεις έχουμε σχεδόν μηδενικό έλεγχο, τουλάχιστον στην έναρξή τους. Πέραν τούτου, ο καθένας μας αντιδρά με έναν ξεχωριστό τρόπο όσον αφορά την έκφραση των συναισθημάτων του και αυτός ο τρόπος είναι η απόληξη των εμπειριών και των βιωμάτων του, τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται τον κόσμο αλλά και τη συνειδητή και ασυνείδητη μνήμη του γύρω από τα συναισθήματα.
Αυτή η υποκειμενική αντιμετώπιση μας κάνει να δρούμε μοναδικά ενώ ταυτόχρονα σημαντικό ρόλο παίζει και ο χώρος όπου έχουμε συνειδητή επίδραση. Ωστόσο, η αδυναμία σε αρκετές περιπτώσεις διαχείρισης των συναισθημάτων μας ως πηγή σημαντικής πληροφόρησης μας οδηγεί σε αυτό που ονομάζουμε “εσωτερικές διαμάχες” και αυτές με τη σειρά τους θολώνουν την κρίση μας.
Κάτι σαν αυτό που είχε πει και ο Αριστοτέλης δηλαδή…
“Το να είσαι οργισμένος είναι εύκολο. Το να εξοργιστείς όμως με το σωστό άτομο, για το σωστό λόγο, στο σωστό βαθμό, τη σωστή στιγμή, για το σωστό σκοπό και με το σωστό τρόπο, αυτό είναι το δύσκολο”.
Εδώ έρχεται ένας άλλος αρχαίος, ο Σωκράτης για να μας παρουσιάσει την αυτεπίγνωση. Τι είναι η αυτεπίγνωση που τόσο αγαπούσε ο αρχαίος φιλόσοφος; Η βαθύτερη κατανόηση του εαυτού μας μέσα από μία συνεχόμενη και διαρκή προσπάθεια παρατήρησης όσων συμβαίνουν μέσα μας και όσων νιώθουμε, με έναν τέτοιο τρόπο που να επιτρέπει την εμβάθυνση αλλά όχι τη βύθιση σε αυτά.
Η κατανόηση των συνθηκών που ενεργοποιούν συγκεκριμένες συναισθηματικές αντιδράσεις έχει τεράστια σημασία για τον έλεγχο αυτών σύμφωνα με τον Γκόλμαν ενώ το δεύτερο και πιο σημαντικό στάδιο, μετά την κατανόηση, είναι η ικανότητα αυτοελέγχου ο οποίος μας οδηγεί στην αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση.
Που καταλήγουν όλα αυτά; Να το πούμε απλά;
Όλα τα συναισθήματα αποτελούν αφορμή για δράση. Η υποκειμενική διάσταση μέσω της αυτοπαρατήρησης διαμορφώνει το εκάστοτε συναίσθημα και το μετατρέπει σε μία κινητήριο δύναμη για δράση σωματική και πνευματική, για λήψη αποφάσεων σταθερών και δημιουργικών για τη σύνδεση με άλλους ανθρώπους και την επίτευξη της ορθούς επικοινωνίας.
Νίκος Βόπης
Ph.D. candidate in Modern Psychology at Yale University
NLP-CHA Master /Mind Trainer theSPEAKERS
