Είμαι μόνος VS νιώθω μόνος: Η αιώνια μάχη της μοναξιάς

Σε μία έρευνα που πραγματοποίησε πριν μία δεκαετία περίπου το πανεπιστήμιο του Stanford φάνηκε ότι χρόνο με το χρόνο το ποσοστό των ανθρώπων που νιώθουν μόνοι και αποκομμένοι αυξάνεται κατά περίπου 3%. Για αναλογιστείτε τι σημαίνει αυτό;

Υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να νιώθουν μόνοι; Η μοναξιά μπορεί να μας οδηγήσει σε κάποια ψυχική ασθένεια; Είναι το ίδιο η μοναξιά και η μοναχικότητα; Το ότι νιώθω μόνος σημαίνει ότι είμαι μόνος; Αυτά είναι μερικά από τα δεκάδες ερωτήματα που κάνουν καθημερινά οι άνθρωποι ενσυνείδητα ή υποσυνείδητα στον εαυτό τους, δίχως τις περισσότερες φορές να μπορούν να λάβουν απαντήσεις. Γιατί; Γιατί πολύ απλά δεν είναι ειδικοί στο να έχουν αυτές τις απαντήσεις.

Πάμε να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η ανθρώπινη κοινωνία έχει συνδέσει τη μοναξιά με τη λύπη, με κάτι το μη επιθυμητό. Εάν μάθουμε για κάποιον πως είναι μόνος τα πρώτα συναισθήματα που θα μας δημιουργηθούν είναι λύπη, συμπόνια, ίσως φροντίδα. Το να είναι κάποιος άνθρωπος μόνος δεν σημαίνει απαραίτητα ότι νιώθει και μόνος. Αυτό εκ πρώτης ακούγεται αντιφατικό αλλά δεν είναι. Γιατί; Γιατί έχει τεράστια διαφορά η μοναξιά από τη μοναχικότητα.

Υπάρχουν άνθρωποι που εκ φύσεως δεν επιθυμούν να έχουν στο περιβάλλον τους άλλους ανθρώπους και υπάρχουν και άνθρωποι που έχουν την αντίθετη ανάγκη. Το γεγονός ότι ένας άνθρωπος περιτριγυρίζεται από άλλους ανθρώπους δεν σημαίνει αυτόματα πως δεν νιώθει και μόνος. Είναι ζητήματα που οι θεραπευτές ακούν αρκετά συχνά.

Οι άνθρωποι πολλές φορές συνηθίζουν να ταυτίζουν το “είμαι μόνος” με το “νιώθω μόνος”. Παρ’ όλα αυτά το να είναι κάποιος μόνος και να θέλει να περνάει χρόνο με τον εαυτό του γιατί αυτό είναι που έχει ανάγκη, δεν σημαίνει πως νιώθει και μόνος. Αντίθετα, το να νιώθει κάποιος μόνος λόγω των συνθηκών, καταστάσεων ή λανθασμένων επιλογών είναι μία τελείως άλλη ιστορία.

Ποιες είναι οι πρώτες φράσεις που ακούμε αναφορικά με τη μοναξιά;

“Δεν με καταλαβαίνει κανείς, όλοι παρεξηγούν αυτά που λέω, νιώθω μόνος, δεν έχω κάποιον να μιλήσω όπως θέλω…” είναι μερικές μόνο από τις προτάσεις που εκφράζουν τη μοναξιά, μία δυσάρεστη κατάσταση. Ο άνθρωπος έχει ανάγκη τη μοναξιά όμως προκειμένου να φορτίζεται σωματικά και ψυχικά για να μπορεί να είναι υγιής. Ο χρόνος που παίρνουμε για να κατανοήσουμε τις σκέψεις μας, να καταλάβουμε τις ανάγκες μας και να μπορέσουμε να βάλουμε τις προτεραιότητές μας σε μία τάξη είναι πολύ σημαντικός.

Το πρώτο πράγμα που ρωτάμε τον εαυτό μας όταν νιώθουμε μοναξιά είναι “γιατί νιώθω έτσι;”. Η μοναξιά δεν έρχεται ποτέ μόνη της. Φέρνει μαζί της και τα “φιλαράκια” της. Τη λύπη, την ανησυχία, τον φόβο, το άγχος, την ανασφάλεια, την απογοήτευση. Και όταν αυτά τα αρνητικά συναισθήματα έρχονται στην παρέα μας υπάρχει λόγος που έρχονται. Συνήθως έρχονται για να μας υπενθυμίσουν πως έχουμε παραμελήσει κάποια πλευρά μας, κάποια ανάγκη μας έχει μείνει ανικανοποίητη. Ο νούμερο ένα λόγος που οι άνθρωποι οδηγούνται στη μοναξιά είναι ο εξής:

Θεωρούν πως κάτι κάνουν ή λένε λάθος όταν απομακρύνεται κάποιος από δίπλα τους. Έτσι, η πρώτη τους επιλογή είναι η απομόνωση για να μη χρειαστεί να νιώσουν ξανά το αίσθημα της απόρριψης. Μάλιστα, θεωρούν πως ήταν δική τους επιλογή η απομόνωση.

Σε αυτό το σημείο θα ρωτήσω κάτι…

Σε ποιους ανθρώπους δεν αρέσει η μοναχικότητα και θέλουν διαρκώς να έχουν ανθρώπους γύρω τους;

Σε αυτούς που δεν τους αρέσει ο εαυτός τους και τους τρομάζουν οι σκέψεις τους.

Εάν θες λοιπόν να αρχίσει να σου αρέσει ο εαυτός σου ξεκίνα να κάνεις τώρα αυτά που αφήνεις για αργότερα. Όνειρα τα οποία αναβάλλεις με κάθε ευφάνταστη δικαιολογία λες και σου εγγυάται κανείς πως αυτό το “αργότερα” θα είναι εκεί και θα σε περιμένει ες αεί. Δεν είναι έτσι φίλε μου. Εάν θες να ζεις στο “τώρα” μία πρόβα της ζωής που κρατάς για αργότερα, για το “καλό κομμάτι της ζωής”, τότε ίσως μείνεις για πάντα σε αυτή την πρόβα.

Ξεκίνα με την παρατήρηση. Για να γίνει αυτό όμως χρειάζεται προσωπικός χρόνος. Άκου τις σκέψεις σου, αποδέξου τα συναισθήματά σου, κατάλαβε και οριοθέτησε τις ανάγκες σου και σεβάσου τες. Θυμήσου πως η επικριτικότητα που σου έρχεται διαρκώς στο μυαλό σου δεν είναι πραγματικά δική σου. Κάποιος άλλος στην έχει “φυτέψει” γιατί μια ζωή σε αμφισβητούσε και δεν ήταν ποτέ ικανοποιημένος πραγματικά με τα όσα πετύχαινες. Είναι επιλογή σου όμως να κρατάς ακόμα τη φωνούλα αυτή τριγύρω.

Θα κλείσω λέγοντας κάτι πολύ απλό αλλά κάτι πολύ σημαντικό. Ποτέ κανένα δέντρο δεν άνθισε χωρίς φροντίδα, ποτέ κανένα παιδί δεν μεγάλωσε υγιώς με οποιαδήποτε μορφή βίας, ποτέ κανένας άνθρωπος δεν αγάπησε χωρίς πρώτα να έχει αγαπηθεί. Φρόντισε το δικό σου δέντρο με αγάπη, αυτοεκτίμηση και σεβασμό εάν θες να αποδώσει καρπούς και να μη μαραζώσει. Εστίασε σε αυτά που αγαπάς σε σένα, δες τι θες να αλλάξεις, πάντα με αυτοεκτίμηση και περηφάνεια.

Μόνο με αυτό τον τρόπο θα έρθει η αγάπη και η αποδοχή του εαυτού σου. Και να θυμάσαι το εξής: Εάν δεν υπήρχε η μοναξιά δεν θα είχαμε την ανάγκη να συνδεθούμε με άλλους ανθρώπους σε οποιοδήποτε επίπεδο και η επικοινωνία μας δεν θα είχε ουσία.

Νίκος Βόπης

Ph.D. candidate in Modern Psychology at Yale University

NLP-CHA Master /Mind Trainer theSPEAKERS