Η ανικανότητα και το “φάρμακό” της

Πόσοι από εσάς που διαβάζετε το συγκεκριμένο άρθρο έχετε ακούσει ποτέ για το φαινόμενο Ντάνινγκ-Κρούγκερ;

Υποθέτω πως δεν είναι αρκετοί εκείνοι που είναι εξοικειωμένοι με το συγκεκριμένο φαινόμενο παρά το γεγονός ότι το αντιμετωπίζουμε καθημερινά στις ζωές μας και ίσως έχουμε ταλαιπωρηθεί αρκετές φορές από αυτό.

Τι είναι όμως το φαινόμενο Ντάνινγκ-Κρούγκερ και πως μπορεί να μας βοηθήσει στην καθημερινότητά μας;

Το συγκεκριμένο φαινόμενο εξηγεί το γιατί οι ανίκανοι άνθρωποι δεν μπορούν να αντιληφθούν το πόσο ανίκανοι είναι. Η εξήγηση σε αυτό το φαινόμενο είναι πολύ πιο απλή απ’ όσο μπορεί κάποιος να φανταστεί. Οι συγκεκριμένοι άνθρωποι δεν γνωρίζουν το πόσο ανίκανοι είναι διότι πολύ απλά είναι ανίκανοι στο να το αναγνωρίσουν.

Ο ένας εκ των επιστημόνων που έδωσε το όνομά του σε αυτό το φαινόμενο, ο Ντέιβιντ Ντάνινγκ πήγε το ζήτημα λίγο πιο βαθιά αναφέροντας πως όλοι βρισκόμαστε υπό την επίδραση του φαινομένου Ντάνινγκ-Κρούγκερ. Αυτό συμβαίνει διότι η πλειοψηφία των ανθρώπων είναι πολύ κακή στο να αξιολογεί τις δεξιότητες και τις εμπειρίες που διαθέτει.

Το εντυπωσιακό είναι πως ακόμα και οι άνθρωποι που διαθέτουν έναν πολύ υψηλό βαθμό εμπειρογνωμοσύνης δυσκολεύονται αρκετά να αξιολογήσουν τον εαυτό τους διότι θεωρούν πως υπάρχει ένα κενό γνώσης στην αξιολόγηση των άλλων ειδικών για να μπορέσουν να συγκρίνουν τις γνώσεις τους.

Γιατί υπάρχει αυτό το φαινόμενο; πολύ απλά γιατί κάθε άνθρωπος υποσυνείδητα νιώθει ανώτερος από τον διπλανό του για να μπορεί να βγαίνει νικητής σε κάθε νοητό ζύγι που θέτει ως προς τον εαυτό του και τους συνανθρώπους του. Όλοι μας βάζουμε ασυνείδητα τον εαυτό μας σε μία ζυγαριά αξιολόγησης και στην απέναντι πλευρά βάζουμε κάθε άνθρωπο που γνωρίζουμε στη ζωή μας ή που απλά μας επηρεάζει με κάποιο τρόπο σε κάποιον τομέα της ζωής μας.

Πώς όμως αυτό το φαινόμενο μπορεί να μας βοηθήσει και να μην στέκεται εμπόδιο στην καθημερινότητά μας; Η ταπεινοφροσύνη είναι το “φάρμακο” σε αυτό το πρόβλημα. Για να μπορέσει να γίνει μία εγκεφαλική υπέρβαση και να μπορέσουμε να αντιληφθούμε σε έναν αντικειμενικό βαθμό τις ικανότητές μας χρειάζεται να αντιμετωπίζουμε τις καταστάσεις με ταπεινότητα και σεβασμό. Μόνο με αυτό τον τρόπο θα μπορέσουμε να εξαλείψουμε ή να μειώσουμε σε σημαντικό βαθμό αυτό το φαινόμενο.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι πως οι σπουδαιότεροι άνθρωποι που καινοτομούν στους τομείς τους είναι ιδιαίτερα ταπεινοί και κινούνται με άξονα το γεγονός ότι πάντοτε υπάρχει περιθώριο για να μάθουν κάτι καινούργιο που θα τους εξελίξει. Εσείς σε ποιον άξονα κινείστε;

Νίκος Βόπης

Ph.D. candidate in Modern Psychology at Yale University

NLP-CHA Master /Mind Trainer theSPEAKERS