Σε τι διαφέρει η φοβία από το φόβο; Πότε έχουμε φοβία για κάτι συγκεκριμένο; Μπορούμε να νικήσουμε τις φοβίες που ίσως έχουμε;
Πάμε να πάρουμε τα πράγματα λίγο από την αρχή. Τι ονομάζουμε φοβία; Φοβία ονομάζεται ο έντονος φόβος για κάτι πολύ συγκεκριμένο, είτε υλικό είτε όχι. Εάν κάποιος άνθρωπος αντιμετωπίζει κάποια φοβία τότε το πρώτο δείγμα “γραφής” είναι το γεγονός ότι προσπαθεί να αποφύγει πάση θυσία την πηγή του φόβου.
Οι λόγοι για τους οποίους δημιουργούνται φοβίες μέσα μας μπορεί να είναι αμέτρητοι και να έχουν τη ρίζα τους είτε σε παιδικά είτε εφηβικά βιώματα. Εδώ όμως έρχεται το καλό και αυτό που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν…
Έρευνες έχουν δείξει ότι οι ειδικές φοβίες μαθαίνονται σε κάποιον βαθμό. Το εάν και σε τι βαθμό μία φοβία θα αναπτυχθεί έχει να κάνει φυσικά με τις εμπειρίες ζωής, με την προσωπικότητα του ανθρώπου και τον τρόπο με τον οποίο αυτός/αυτή αντιμετωπίζουν καταστάσεις.
Πως αναπτύσσονται οι φοβίες;
Οι ειδικές φοβίες είναι κάτι ιδιαίτερα σύνηθες, ειδικά στις παιδικές ηλικίες. Συγκεκριμένα, έχει αποδειχθεί ότι περίπου το 10% των παιδιών θα αντιμετωπίσει κάποια ειδική φοβία με αποτέλεσμα αυτή να είναι μία από τις συνηθέστερες αγχώδεις διαταραχές.
Τα σενάρια εκμάθησης μίας ειδικής φοβίας είναι τρία:
Α: Μία ειδική φοβία μαθαίνεται ότι ένας άνθρωπος βλέπει άλλους ανθρώπους να φοβούνται σε μία συγκεκριμένη κατάσταση ή ένα συγκεκριμένο αντικείμενο και αυτό το σενάριο ονομάζεται “μοντελοποίηση”.
Β: Το δεύτερο σενάριο εκμάθησης μίας φοβίας είναι το να ακούμε ή το να διαβάζουμε τρομακτικές ιστορίες για μία κατάσταση, ένα αντικείμενο ή ένο ζώο. Αυτό συμβαίνει συνήθως όταν ένας γονέας κουβαλάει μία δική του φοβία και τη μεταφέρει στο παιδί του με εκφράσεις όπως “τα σκυλιά είναι επικίνδυνα, πρόσεχε τους σκύλους κλπ”.
Γ: Το τρίτο και πιο σύνηθες σενάριο εκμάθησης μίας φοβίας είναι το βίωμα. Το να βιώσει δηλαδή ένας άνθρωπος μία πολύ δύσκολη εμπειρία η οποία αφορά και ένα συγκεκριμένο αντικείμενο ή μία συγκεκριμένη κατάσταση.
Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι υπάρχει γενετική σύνδεση στις φοβίες, στις περισσότερες των περιπτώσεων, διότι οι έρευνες έχουν δείξει ότι αυτές εμφανίζονται σε οικογενειακά περιβάλλοντα.
Τελικά, μπορούμε να απαλλαγούμε από μία φοβία;
Η απάντηση είναι ναι! Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να αποτρέψουν την ανάπτυξη μίας φοβίας και ένας από αυτούς για παράδειγμα είναι η υποστήριξη από το οικογενειακό περιβάλλον. Εκτός αυτού, η αισιοδοξία μπορεί να αποδειχθεί ένα “όπλο” ενάντι σε κάποια φοβία. Ωστόσο, το πιο ισχυρό “εργαλείο” για την επίλυση μίας φοβίας είναι το να την αντιμετωπίσουμε. Κάνοντας κάτι το οποίο μας φοβίζει και ερχόμενοι πρόσωπο με πρόσωπο με αυτό τότε δημιουργούνται συγκεκριμένες χημικές ενώσεις στον εγκέφαλο οι οποίες του προσφέρουν το αίσθημα της χαράς και της υπερηφάνειας.
Οπότε, όσο κοινότυπο κι αν ακούγεται, ελάτε αντιμέτωποι με τους φόβους σας για να μπορέσετε να απαλλαγείτε από αυτούς μια για πάντα.
Νίκος Βόπης
Ph.D. candidate in Modern Psychology at Yale University
NLP-CHA Master /Mind Trainer theSPEAKERS
