Ας υποθέσουμε ότι είσαι έξω με έναν φίλο σου και ξεκινάς μια συζήτηση που δεν είναι εύκολη. Του λες ότι το τελευταίο διάστημα σε έχει φέρει σε δύσκολη θέση με τις πράξεις του. Καθώς ολοκληρώνεις, τον βλέπεις ότι σταυρώνει τα χέρια του και το σώμα του, πλέον, δεν κοιτάζει ακριβώς προς τα εσένα, αλλά λίγο πλάγια.
Πάρε μερικά δευτερόλεπτα για να σκεφτείς τι μπορεί να σημαίνει. Έπειτα, θα βάλουμε ένα επιπλέον δεδομένο. Τη στιγμή που του μιλούσες, άνοιξε ο κλιματισμός του μαγαζιού και τον φυσούσε, ενώ ξέρεις ότι ο φίλος σου δεν αντέχει το κρύο. Τώρα, μήπως το συμπέρασμα που βγάζεις είναι εντελώς διαφορετικό;
Και τι θέλω να πω με το παραπάνω; Ότι όσο καλά και να γνωρίζουμε τη γλώσσα του σώματος δεν μπορούμε να βγάζουμε ασφαλή συμπεράσματα από μερικές, μόνο, κινήσεις. Πρέπει να δούμε και τους εξωτερικούς παράγοντες, αλλά και την ιδιαιτερότητα που μπορεί να έχει ο συνομιλητής μας. Δηλαδή, ενώ κατά κύριο λόγο όταν κάποιος σταυρώνει τα χέρια του δεν περνάει -για τον οποιοδήποτε λόγο- πολύ καλά, μπορεί να υπάρχει κάποια εξαίρεση σ’ αυτό. Ίσως, να σταυρώνει τα χέρια του όταν χαλαρώνει επειδή έχει συνηθίσει να στέκεται με τον τρόπο αυτό.
Με άλλα λόγια, όσον αφορά τη μη λεκτική επικοινωνία θα ήθελα να σου ζητήσω δύο πράγματα• πρώτον, να μη βιάζεσαι να βγάζεις συμπεράσματα και να νομίζεις ότι μπορείς να καταλάβεις τι/πώς σκέφτεται ο συνομιλητής σου, επειδή διάβασες ένα βιβλίο ή άκουσες ένα podcast. Δεύτερον, για να είναι πιο ασφαλές το συμπέρασμα θα πρέπει να παρατηρείς περισσότερες από δύο εκφράσεις ή κινήσεις. Έτσι, εάν εκπαιδευτούμε καλά θα είμαστε σε θέση να καταλάβουμε κάποια πράγματα για τον συνομιλητή μας και να το αξιοποιήσουμε, βελτιώνοντας την επικοινωνία μας.
Γι΄ αυτό, ακολουθούν 2 σημεία τα οποία αν τα έχουμε κατά νου από ‘δω και στο εξής θα μπορούμε να αποκωδικοποιήσουμε -σε σημαντικό βαθμό- πώς νιώθει η άλλη πλευρά.
Φωνή
Τι μπορεί να σημαίνει εάν κάποιος μιλάει συνεχώς χαμηλόφωνα ή στη μέση της πρότασης ξεμένει από ανάσες και δυσκολεύεται να συνεχίσει;
Καταρχάς, όπως είπαμε και προηγουμένως, αυτό από μόνο του δεν σημαίνει τίποτα. Ωστόσο, εάν το εξετάσουμε μεμονωμένα, όταν κάποιος μιλά χαμηλόφωνα -και δεν έχει θέμα υγείας ή δεν το κάνει για να μην ενοχλήσει ή για να μην τον ακούσει κάποιος άλλος- αυτό σχετίζεται με ανασφάλεια ή έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό του. Ίσως φοβάται ή ντρέπεται γι’ αυτό που λέει. Όπως αντίστοιχα και εάν δεν «βγαίνει» η φωνή του. Λόγω ανασφάλειας ή άγχους, δεν παίρνει τις κατάλληλες ανάσες και γι’ αυτό δεν μπορεί να μιλήσει με τον τρόπο που θα ήθελε. Εάν συμβεί κάτι τέτοιο στον συνομιλητή σου, κάνε του μια χαλαρή ερώτηση ή πες του κάτι που δεν θα τον φέρει σε δύσκολη θέση, ώστε η ανάσα, η φωνή του και η διάθεσή του να επανέλθει πλήρως.
Σώμα
Εάν συμβαίνει κάτι και θέλουμε να το κρύψουμε, ποιο είναι το πρώτο πράγμα που θα σκεφτούμε; Πέρα από τα λόγια μας, ένα από τα πρώτα σημεία του σώματός μας -αν όχι το πρώτο- που θα σκεφτούμε να ελέγξουμε είναι το πρόσωπό μας. Δηλαδή, αν είμαστε στενοχωρημένοι και δεν θέλουμε να φανεί, αυτό που θα κάνουμε πρώτα απ’ όλα είναι -συνειδητά ή υποσυνείδητα- να χαμογελάσουμε. Αντίθετα, το σώμα μας είναι από τα τελευταία πράγματα που θα σκεφτούμε (πώς) να διαχειριστούμε. Ως εκ τούτου, εάν συνομιλείς με κάποιον και το σώμα του «δείχνει» προς ένα άλλο σημείο ή πρόσωπο, τότε είναι εύκολο να «διαβάσουμε το μυαλό του» και να αντιληφθούμε ότι, εκείνη τη στιγμή δεν είμαστε εμείς το επίκεντρο του ενδιαφέροντός του. Σε περίπτωση που συμβεί κάτι τέτοιο, προσπάθησε με τις κατάλληλες ερωτήσεις και με εύστοχα σχόλια, να κερδίσεις ξανά το ενδιαφέρον του.
Ωστόσο, για να μπορέσεις να «διαβάσεις τη σκέψη του συνομιλητή σου» θα πρέπει να νιώθεις σίγουρος για ‘σένα. Κι αυτό, γιατί, εάν νιώθεις σίγουρος για τον εαυτό σου και τα λεγόμενά σου, τότε θα μπορείς να παρατηρείς ψύχραιμα όλα αυτά τα οποία συμβαίνουν στην επικοινωνία σας και να πράττεις αναλόγως. Στην αρχή, δεν είναι εύκολο να μιλάς ή να ακούς και, ταυτόχρονα, να παρατηρείς τις εκφράσεις του προσώπου του, την τονικότητα της φωνής του, τη στάση του σώματός του, τις κινήσεις των χεριών και των ποδιών του. Όπως τα περισσότερα πράγματα που μαθαίνεις, θα χρειαστεί να τα προπονήσεις μέχρι το σημείο που θα γίνεται εύκολα και χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια.
Γι΄ αυτό, ξεκίνα τώρα. Και βάλε στοίχημα με τον εαυτό σου, ότι με τον επόμενο άνθρωπο που θα μιλήσεις, θα παρατηρήσεις περισσότερα από 3 σημεία μη λεκτικής επικοινωνίας!
Νίκος Γιαννακόπουλος
Principal Public Speaking Coach – theSPEAKERS
Συγγραφέας του Best Seller «Οι Τρεις Αποτυχίες»
PhD candidate in Marketing – University of Piraeus